บันทึกการเรียนรู้ครั้งที่ 5

วันพฤหัสบดีที่ 7 กุมพาพันธ์ 2562

เวลา 08.30 - 12.30 น.

ความรู้ที่ได้รับ 

      ➤ หลักการจัดกิจกรรมและประสบการณ์ศิลปะสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย

ความสำคัญ   : ศิลปะ เป็นพื้นฐานทางการศึกษาสำหรับเด็กปฐมวัย 

เพราะศิลปะ ช่วยให้เด็กปฐมวัยมีประสบการณ์ที่หลากหลาย

1.ประสบการณ์ด้านการสำรวจ ตรวจสอบ (สังเกตสิ่งแวดล้อมรอบตัว)

2. ประสบการณ์ด้านวัสดุ-อุปกรณ์ (เรียนรู้การใช้เครื่องมือต่างๆ)

3. ประสบการณ์ทางด้านความรู้สึก และการใช้ประสาทสัมผัส  

ประสบการณ์เหล่านี้ช่วยส่งเสริมให้เด็กได้เผชิญกับความเป็นจริงที่เกี่ยวข้องกับคน  สัตว์  พืช  สถานที่และเหตุการณ์ต่างๆ

จุดมุ่งหมายในการสอนศิลปะเด็กปฐมวัย

 • การสอนศิลปะเด็ก ไม่ใช่การสอนให้เด็กวาดรูปเก่ง

มีจุดมุ่งหมายเพื่อ  1. ฝึกทักษะการใช้มือและเตรียมความพร้อม   ผ่านการใช้ประสาทสัมผัส  ทั้ง ๕

                          2. ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ + ความสามารถของเด็กแต่ละคน

                          3. พัฒนาทางร่างกาย อารมณ์  สังคม  สติปัญญาและบุคลิกภาพ

                          4. ปลูกฝังค่านิยม เจตคติ และคุณสมบัติที่ดีของศิลปะ และวัฒนธรรมไทย

                          5. ฝึกให้เด็กได้เริ่มต้นเรียนรู้การใช้เครื่องมือ เครื่องใช้ในการทำงานศิลปะ ตลอดจนรู้จักเก็บรักษา และทำความสะอาดอย่างถูกต้อง

                          6. ฝึกการทำงานร่วมกันเป็นทีม

                          7. เปิดโอกาสให้เด็กแสดงออกอย่างอิสระ ผ่อนคลาย  สนุกสนาน และใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์

                          8.นำประสบการณ์ที่ได้รับไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน

บทบาทของครูศิลปะ

       • ครู คือบุคคลสำคัญที่สุดในการจัดการเรียนการสอนศิลปะ

       1.เป็นผู้สร้างบรรยากาศ ( ในการประดิษฐ์  คิดค้น และผลิตผลงาน) 

       2.เป็นผู้ส่งเสริม สนับสนุน (พูดคุย  ชักจูง เร้าความสนใจ  ให้กำลังใจ)

       3.เป็นผู้ดูแลเด็กให้สร้างสรรค์งาน 

                                               (ให้ความรัก ความอบอุ่น เป็นกันเอง แนะนำและช่วยเหลือ)

        4.เป็นต้นแบบที่ดี  (สาธิตวิธีการที่ถูกต้อง  ไม่เผด็จการ ส่งเสริมการกล้าคิด กล้าตัดสินใจ)

        5. เป็นผู้อำนวยความสะดวก (จัดเตรียมวัสดุ-อุปกรณ์  รูปแบบศิลปะหลากหลาย)

➱ บทบาทของครู  ( เลิศ  อานันทะ : 2533 )

  1.สอนด้วยใจรัก และเอาใจใส่           

  2. ยอมรับความสามารถเด็กแต่ละคน

  3. เปิดโอกาสและให้อิสระเด็กในการสร้างผลงาน ไม่รีบร้อนแก้ไขงาน  

  4.ไม่แทรกแซงความคิดเด็ก หรือแก้ปัญหาแทนเด็ก แต่ส่งเสริมให้เด็กกล้าคิด กล้าทำ และกล้าแสดงออก

  5. กระตุ้น ยั่วยุ ท้าทายให้เด็กแสดงออกอย่างเต็มความสามารถ

  6. มีการวางแผน + จัดเตรียมเครื่องมืออุปกรณ์ล่วงหน้าพร้อมทำกิจกรรม 

ข้อควรคำนึงในการสอนศิลปะเด็กปฐมวัย

1.  หลีกเลี่ยงการให้แบบหรือใช้สมุดระบายภาพ
2.  ต้องช่วยพัฒนาความเป็นตัวของตัวเองให้แก่เด็ก
3. ไม่บีบบังคับหรือคาดคั้นเอาความหมายจากภาพ
4. ไม่แก้ไขหรือช่วยเด็กทำผลงาน
5. ไม่วิจารณ์ผลงานเด็ก
6. มีส่วนช่วยในการช่วยผู้ปกครองเห็นคุณค่าของงานเด็ก
7. มีส่วนช่วยในการขยายประสบการณ์ทางศิลปะ เช่น พาเด็กไปทัศนศึกษา

การเตรียมการสำหรับการสอนศิลปะเด็กปฐมวัย

   

1. การสร้างข้อตกลง และระเบียบการใช้วัสดุ อุปกรณ์

2. การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ให้เพียงพอ

3. การจัดวางวัสดุ อุปกรณ์ให้สะดวกแก่การใช้งาน

4. การจัดเตรียมเครื่องมือรักษาความสะอาด (ฟองน้ำ  ผ้าเช็ดมือ  ถังขยะ ถังน้ำ)

5. การจัดเตรียมพื้นที่ในการทำงานอย่างเหมาะสม และเพียงพอ

6. การจัดเก็บผลงาน  / การจัดสถานที่แสดงผลงาน

           ลำดับขั้นตอนการสอนศิลปะเด็กปฐมวัย

1. เลือกเรื่องที่จะสอน

2. กำหนดจุดมุ่งหมายในการสอน

                                                 3.เตรียมการก่อนสอน 

                                                 - เตรียมแผนการสอน  - เรื่อง  จุดประสงค์  เนื้อหา  ระยะเวลา  สื่อการสอน  จำนวนเด็ก  จำนวนกิจกรรม  สถานที่ 

                                                 - เตรียมอุปกรณ์การสอน 

                                                4. ทดลองและตรวจสอบอุปกรณ์ก่อนลงมือสอนจริง

                                                5. ทำการสอนจริงตามแผน

                                                6. เตรียมตัวเด็กให้พร้อมก่อนการลงมือทำผลงาน เช่น แบ่งกลุ่มเด็ก  

                                                7. การปฏิบัติงานของเด็ก มีครูเป็นผู้ดูแล แนะนำ ช่วยเหลือ จดบันทึก

                                                8. การเก็บ การรักษา และการทำความสะอาด

                                                9. การประเมินผลงานเด็ก

เทคนิควิธีสอนศิลปะเด็กปฐมวัย

   ⇨  การสอนศิลปะเด็กให้ดีและประสบผลสำเร็จ

        • เข้าถึง   – ดูแล  เอาใจใส่ ใกล้ชิดเด็กแต่ละคนอย่างเท่าเทียม

        • เข้าใจ  – ความสามารถ  ความแตกต่างระหว่างบุคคล

        • ให้ความรัก  – รักและเข้าใจ สนับสนุนและพัฒนา  ช่วยเหลือ

        • สร้างสรรค์บรรยากาศ – หลากหลาย สนุกสนาน อิสระ

        • มีระเบียบวินัย – มีข้อตกลงร่วมกัน และปลูกฝังเรื่องระเบียบวินัยในการทำงาน

        • ปลอดภัย  – คำนึงถึงความปลอดภัยเป็นหลัก

     ⇨  การสอนให้เด็กมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

    • เปิดโอกาสให้เด็กได้แสดงออกอย่างเสรี  มีอิสระในการสร้างสรรค์งาน

    • ฝึกหัดให้เกิดการเรียนรู้   ทดลองด้วยตนเอง  ลองผิดลองถูก

            • เรียนรู้การวางแผนงานและแก้ไขปัญหา

            • ส่งเสริมการแสดงออกอย่างหลากหลายรูปแบบ

            • เน้นการเรียนปนเล่น

            • สนับสนุน/เน้นเรื่องคุณค่าความงาม  ความดี

➤ วัสดุ อุปกรณ์ สำหรับงานศิลปะเด็กปฐมวัย

วัสดุ คือ สิ่งที่ใช้แล้วหมดไป เช่น กระดาษ สี กาว 

       → นำมาใช้โดยมาจากทั่วไปหรือจากธรรมชาติ หรือที่มีในท้องถิ่น และเหมาะสมกับวัยและวุฒิภาวะของเด็ก หลีกเลี่ยงวัสดุที่เป็นอันตรายกับเด็ก เชน ของมีคม ปลายแหลม

                                                                                                                                      •  กระดาษ  เป็นวัสดุที่สามารถนำมาใช้สร้างสรรค์ผลงานทางศิลปะ ได้อย่างกว้างขวาง เพราะ หาง่าย  ราคาไม่แพง เป็นวัสดุที่เด็กคุ้นเคย เช่น กระดาษวาดเขียน  กระดาษปรู๊ฟ กระดาษ โปสเตอร์สีต่างๆ กระดาษมันปู กระดาษจากนิตยสารที่ไม่ใช้แล้ว กระดาษหนังสือพิมพ์ เป็นต้น    

         • สี เป็นวัสดุที่ดึงดูดความสนใจของเด็กเป็นอย่างมาก สีที่ใช้ในงาน    ศิลปะของเด็กปฐมวัย เช่น สีเทียน สีฝุ่น สีโปสเตอร์ สีผสมอาหาร สี    จากธรรมชาติต่างๆ สีแต่ละชนิดมีคุณสมบัติและข้อบ่งใช้ที่แตกต่าง    กัน ขึ้นอยู่กับกิจกรรมแต่ละประเภทที่จัดให้กับเด็ก

                                               ⇩

       ➤ สีที่ใช้ในงานศิลปะของเด็กปฐมวัย 

          1. สีเทียน ( Caryon )  คือสีที่ผสมกับขี้ผึ้ง แล้วทำเป็นแท่ง มีหลายสีหลายขนาด 

           2. สีชอล์กเทียน (oil pasteal)  ผสมน้ำมันหรือไข สีสดใส เนื้อนุ่ม สีหนา เมื่อระบายด้วยสีชนิดนี้แล้ว สามารถใช้เล็บ นิ้วมือ หรือกระดาษทิชชู ตกแต่ง เกลี่ยสีให้เข้ากัน

                                          3. สีเทียนพลาสติก (plastic crayon)  ผลิตขึ้นจากสีและพลาสติกผสม ทำเป็นแท่งเล็กๆ แข็ง มีสีสดหลายสี ใช้ระบายสีง่าย เหลาได้เหมือนดินสอ 

                                               4. สีเมจิก  (Water color)  บรรจุเป็นด้ามคล้ายปากกามี 2 ชนิด คือชนิดปลายแหลมและปลายตัด  เป็นสีที่สว่างสวยงามและสดใส เหมาะสำหรับการขีดเขียนลายเส้น 

                                               5. ปากกาปลายสักหลาด(felt pen)   บางทีเรียก ปากกาเคมี เป็นปากกาพลาสติก ปากเป็นสักหลาดแข็ง ภายในบรรจุด้วยหลอดสี 

                                          6. ดินสอ (pencil)  ใช้ดินสอในการวาดรูป 

                                               7. ดินสอสี (color pencil) หรือสีไม้ ดินสอสีก็เช่นเดียวกับดินสอ คือเหมาะสำหรับเด็กโตๆ มากกว่าเด็กเล็กๆ เพราะจะหัก ทู่ง่าย ต้องเหลาบ่อยๆ

                                          8. สีฝุ่น (tempera)  เป็นสีผง ทึบแสง มีหลายสี ใช้ผสมน้ำให้ใสข้นเป็นครีมอาจผสมกาวหรือแป้งเปียกด้วย ขึ้นอยู่กับงานแต่ละชนิด 

                                          9. สีโปสเตอร์ (poster color) ก็คือสีฝุ่นที่ผลิตบรรจุขวดขาย เป็นสีทึบแสง มีหลายสีใช้ผสมน้ำ เป็นสีที่ผสมเสร็จเรียบร้อยแล้วพร้อมใช้เลย 

                                          10. สีน้ำ (water color) เป็นสีโปร่งแสง ไหล ผสมกลมกลืนง่าย สามารถใช้ในส่วนที่เป็นรายละเอียดได้ มีทั้งที่เป็นหลอดและก้อน ใช้กับพู่กันกลมหรือพู่กันแบนขนนุ่มช่วยระบาย น้ำเป็นตัวละลายให้ได้สีเข้มหรือเจือจางต่างกันออกไป 

                                          11. สีพลาสติก (plastic or acrylic) มีขายตามร้านวัสดุก่อสร้าง บรรจุในกระป๋องหลายขนาด และแบบในหลอด ราคาสูง มีเนื้อสีข้น ระบายได้เนื้อสีหยาบ มีกลิ่น เหมาะกับงานใหญ่ที่ไม่ต้องใช้รายละเอียดมากนัก 

                                          12. สีจากธรรมชาติ จะเป็นสีที่ได้จาก ผัก ผลไม้ ดอกไม้ ใบไม้ ลำต้น ราก หรือ เปลือกของพืช ดิน ฯลฯ เป็นสีที่ไม่สารเคมีเจือปน จึงไม่เป็นอันตราย แก่เด็ก 

        ➤วัสดุในการทำศิลปะ

        

        1. กาว  กาวที่เหมาะสมกับเด็กมากที่สุดคือกาวที่กวนเองจากแป้ง      มันหรือแป้งข้าวเหนียว เรียกว่าแป้งเปียก นอกจากนี้ยังมี กาว            น้ำ และ กาวลาเท็กซ์ ส่วนกาวถาวร หรือนิยมเรียกกันว่า กาวตรา        ช้าง หรือกาวร้อน มักใช้ติดงานที่ต้องการความติดแน่นคงทน 

         

        2.ดิน 

                       ดินเหนียว หรือดินตามธรรมชาติมีมากในต่างจังหวัด ขุดหาได้                           ทั่วไป มีความนิ่มเหนียว นำมาใช้ปั้น ตากแห้งหรือเผาเป็น                               เครื่องปั้นดินเผาได้ ระบายสีได้

               ดินน้ำมัน เป็นดินที่มีส่วนผสมของน้ำมันผสมอยู่ มีกลิ่นแรง เนื้อนิ่ม                   เมื่อโดนความร้อน และแข็งได้เมื่อเจออากาศเย็น เหนียวติดมือไม่                     เหมาะกับเด็กเล็กๆ

               ดินวิทยาศาสตร์ มีลักษณะนิ่ม มีหลายสี ไม่เหนียวติดมือเหมือนดิน                   น้ำมัน และมักจะไม่มีสารเคมีที่เป็นอันตรายเจือปน จึงเหมาะ                             สำหรับเด็ก

                                        

                                       

 3. วัสดุอื่นๆ  เช่น เชือก พลาสติก กล่อง แก้วน้ำ ไม้ไอติม  จานกระดาษ เป็นต้น

➤อุปกรณ์ที่ใช้ในงานศิลปะ

• อุปกรณ์ คือ เครื่องมือที่ใช้ในการทำงาน เป็นสิ่งที่ไม่หมดเปลืองไป แต่มีอายุในการใช้งานยืนนานตามชนิดหรือคุณภาพของสิ่งนั้นๆ

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสี

1.  สีเป็นองค์ประกอบของศิลปะที่มีอิทธิพลต่อความรู้สึกมากกว่าองค์ประกอบชนิดอื่น

2.  สีเป็นวัตถุที่ได้จากธรรมชาติหรือจากที่มนุษย์สังเคราะห์ขึ้นมา

  - สีจากธรรมชาติ เช่น สีของดอกไม้ ใบไม้ ผล ราก ลำต้น

  - สีจากการสังเคราะห์ขึ้นมา เช่น สีน้ำ สีโปสเตอร์ สีอะคริลิก สีฝุ่น สีน้ำมัน สีทาบ้าน สีพลาสติก ฯลฯ

                           

   

อิทธิพลของสีที่ให้ความรู้สึก

•สีเหลือง  ร้อนและเย็น สว่าง เลื่อมใส น่าศรัทธา สดชื่น

•สีแดง  ร้อนรุนแรง ตื่นเต้น เร้าใจ

•สีเขียว   เย็น เจริญงอกงาม สดชื่น

•สีน้ำเงิน  เย็น สงบเงียบ ความมั่นคง ความอุดมสมบูรณ์

•สีม่วง  เศร้า ลึกลับ ร้อนและเย็น มีเสน่ห์

•สีส้ม  ร้อน รุนแรง ตื่นเต้น

•สีน้ำตาล  ความแห้งแล้ง น่าเบื่อหน่าย

•สีดำ  เศร้า มืด หนักแน่น น่ากลัว

•สีเทา  สงบ สบายใจ เคร่งขรึม

•สีขาว   สะอาด บริสุทธิ์ เรียบง่าย สว่าง

•สีฟ้า  สว่าง มีชีวิตชีวา

•สีชมพู   ร่าเริง สดใส

ประเมินผล

ประเมินตนเอง :  เข้าเรียนตรงเวลา ตั้งใจเรียน จดบันทึกความรู้ มีความเข้าใจในเนื้อหาที่อาจารย์สอน

ประเมินเพื่อน : เพื่อนๆ ตั้งใจฟังและจดบันทึกในขณธที่อาจารย์สอน

ประเมินอาจารย์ : อาจารย์สอนและยกตัวอย่างงานศิลปะต่างๆ มีการบอกกล่าวว่างานแต่ละชิ้นควรเตรียมอะไรบ้าง